Delen is hot! Via hippe apps wordt tegenwoordig werkelijk waar alles gedeeld. Een boor leen je van je buur, voor een vakantie ruil je gewoon van huis en ben je klaar met je dagelijkse portie file; dan ruil je gewoon van baan. Ook het kopen van boeken is hopeloos ouderwets, iedereen met een smartphone leent die met de Booxup app gewoon van zijn buur.
De Franse startup Booxup had het te doen met al die cemeteries of books (a.k.a. je boekenkast) en besloot hier wat aan te doen. Ze ontwikkelde een boeken-ruil-app. Door het scannen van de barcode van het boek kunnen gebruikers hun boekencollectie uploaden. Andere gebruikers kunnen al scrollend door het aanbod. Het uitlenen stemmen de gebruikers vervolgens zelf af. Gezellige tip van Booxup: spreek af in een café.
Of de schrijvers, uitgevers en boekverkopers van deze wereld blij zullen zijn met deze leenapp is nog maar de vraag. Voor hen geldt voor de verkoop van boeken immers the more the merrier. En tja, dat staat nogal haaks op Booxups “awesome app to discover thousands of free books”. Kunnen de schrijvers en co hier wat tegen doen?
Het auteursrecht geeft de maker van een werk het exclusieve recht om zijn werk openbaar te maken en te verveelvoudigen. Anderen hebben hiervoor toestemming van de maker nodig.
De wet bepaalt dat het uitlenen van een boek een openbaarmaking is. Hiervoor heb je dus in principe toestemming nodig van de maker, in dit geval de schrijver. Even concreet zou dat dus betekenen dat je voor het uitlenen van je nieuwste Arthur Japin eerst toestemming aan de beste man zou moet vragen. Nogal omslachtig is het niet?
De wetgever vond van wel en heeft hiervoor een uitzondering in het leven geroepen; artikel 12b Auteurswet. Dit artikel bepaalt dat wanneer een werk met toestemming van de maker op de Europese markt is gebracht de maker daar verder – op een paar uitzonderingen na – niets meer over te zeggen heeft. Dat betekent dat als je een boek hebt gekocht of gekregen, dat met toestemming van de schrijver is uitgebracht, je dat boek mag uitlenen aan wie je maar wil. Daar heeft de schrijver helemaal niets over te zeggen.
Dat geldt ook voor bibliotheken en andere uitleeninstellingen. Zij hebben ook geen toestemming van de schrijver nodig. Zij moeten voor het uitlenen alleen wel een vergoeding aan de schrijver betalen (dat staat in artikel 15c en 15d Auteurswet).
Zal Bookxup als instantie ook een vergoeding aan de schrijvers moeten betalen? Als Booxup zelf de boeken zou uitlenen wel. Maar daarvan is hier geen sprake; Booxup biedt alleen het uitleenplatform, de app. Het zijn vervolgens de boekenwurmen die aan het uitlenen slaan. Booxup zal de schrijvers dus geen geld in het laatje brengen. Helaas voor de schrijvers is er niets wat ze daar tegen kunnen doen. Maar hé, sharing is caring, toch?
Deze blog is geschreven door Jaap Versteeg en Merel Teunissen.
alle artikelen