‘Copyright is voor losers’ heeft straatartiest Banksy altijd gezegd. Niet geheel onverwachts heeft dit tot resultaat gehad dat meerdere van zijn kunstwerken zonder toestemming worden afgedrukt op verscheidene artikelen. Zo ook op de wenskaarten van het Londense bedrijf Full Colour Black. Klaarblijkelijk vindt Banksy het merkenrecht echter niet voor losers en heeft hij via Pest Control Office Ltd. een aantal werken laten registreren als merk bij het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO).
Langs deze weg probeert hij dan ook te voorkomen dat zijn werken op allerlei artikelen worden afgedrukt en verkocht. Hij verkoos het merkenrecht omdat auteursrechtelijke bescherming zou vereisen dat hij zich identificeert als de maker van de werken. Dit wil hij voorkomen, aangezien hij anoniem te werk gaat, wat deel heeft aan zijn allure en bekendheid.
Full Colour Black heeft een van deze registraties aangevochten. Door het bedrijf worden wenskaarten verkocht die Banksy’s Flower Thrower afbeelden, van origine een muurschildering in Jeruzalem.
Gezien de artiest zelf geen goederen verkoopt met het merk, wat geregistreerd stond voor elf categorieën goederen en diensten, zou Banksy te kwader trouw handelen. Full Colour Black beargumenteert dat het merk uitsluitend geregistreerd is om de auteurswet te omzeilen en dat de registratie moet worden ingetrokken.
Op het laatste moment heeft Banksy toen snel een webshop ingericht, waar enkele producten met het merk te koop stonden. Hierbij werd uitdrukkelijk opgemerkt dat dit werd gedaan omdat een wenskaartenbedrijf beslag probeerde te leggen op de naam Banksy.
Deze actie viel niet goed in de smaak bij het EUIPO. Banksy heeft met zijn uitlatingen en handelen duidelijk te kwader trouw een registratie aangevraagd, aldus het EUIPO. Er was nooit intentie om het merk te gebruiken om mee te doen aan de markt, maar specifiek om derde partijen daarvan te weerhouden. Daarmee druiste de registratie in tegen het doel van het merkenrecht.
Dat doel is om gebruikers de kans te geven om de commerciële oorsprong van een product of dienst te identificeren en het te kunnen onderscheiden van (soortgelijke) producten en diensten van andere bedrijven. Dat doel is niet om anderen te dwarsbomen bij het gebruiken van dat merk, terwijl de rechthebbende het zelf niet gebruikt. De EUIPO oordeelt dat de aanvraag en registratie van Flower Thrower, in strijd zijn met zowel dit doel als met eerlijke praktijken. Door de registratie wordt op basis van Art. 59(1)(b) EUTMR een streep gezet. Inmiddels is de termijn voor beroep (14 november) verstreken.
Banksy mag dan vinden dat auteursrecht voor verliezers is, maar waar het om merken gaat blijkt Banksy degene die verliest.
In samenwerking met Saar Hoek
alle artikelen