De maker van een auteursrechtelijk werk behoudt, ook na overdracht van zijn auteursrecht, bepaalde rechten die wij in Nederland gewoonlijk aanduiden als persoonlijkheidsrechten en soms als morele rechten. Deze rechten zijn (in Nederland) onder andere het recht op naamsvermelding, het recht zich te verzetten tegen wijziging van het werk en het recht zich te verzetten tegen misvorming of verminking van het werk die schade kan toebrengen aan de eer of naam van de maker en zijn waardigheid
Na het overlijden van de maker kunnen deze rechten slechts worden uitgeoefend door degene(n) die de maker bij uiterste wilsbeschikking heeft aangewezen.[1] In Nederland eindigen deze rechten met het vervallen van het auteursrecht: zeventig jaar na de dood van de maker. In sommige landen zijn deze rechten echter eeuwigdurend, onder meer in Frankrijk en in Italië. En dat is wel iets om rekening mee te houden, getuige niet alleen de volgende zaken, maar ook het feit dat deze eeuwigdurende persoonlijkheidsrechten mogelijk ook in Nederland geldend kunnen worden gemaakt.[2]
In Frankrijk is het Liechtensteinse bedrijf Gruppo Mondiale voor de strafrechter gedaagd vanwege de vermeende namaak van beelden van Auguste Rodin.[3] Namaak? Rodin stierf in 1917 en zijn werk is dus niet langer beschermd, ook ik mag kopieën van zijn beelden maken, of niet?
Rodin heeft niet alleen al zijn werken nagelaten aan de Franse staat, maar ook zijn persoonlijkheidsrechten.[4] De Franse staat betoogd nu dat het kopiëren van Rodin’s werk dient te gebeuren met respect voor de persoonlijkheidsrechten van de auteur: zowel respect voor zijn werk, als respect voor zijn (goede) naam. De kopieën van Gruppo Mondiale zouden van een dermate slechte kwaliteit zijn dat daarmee de persoonlijkheidsrechten van Rodin zijn geschonden.[5]
In Italië is eerder dit jaar ophef ontstaan over het gebruik van Michelangelo’s David in een reclamecampagne van wapenfabrikant Armalite.[6] Ook in Italië zijn de persoonlijkheidsrechten eeuwigdurend en komen die toe aan de nazaten van de maker. De Italiaanse Staat claimt te beschikken over de persoonlijkheidsrechten van Michelangelo en meent dat Armalite’s gebruik van David niet alleen schade toebrengt aan de eer en reputatie van Michelangelo, maar ook een verminking is van het werk zelf.
(foto overgenomen van Art and Artifice)
[1] Heeft de maker niemand aangewezen, dan kunnen ze niet worden uitgeoefend, ook niet door de erven.
[2] zie Verkade 2014, (T&C IE), artikel 25 Auteurswet, aantekening 6
[3] bron: IP Kat 7 oktober 2014
[4] bij testament, aanvaard met de ’loi du 22 décembre 1916 portant acceptation définitive des donations consenties à l’Etat par Auguste Rodin’
[5] in deze zaak speelt overigens ook nog dat op grond van de Franse wet kopieën van een werk duidelijk als zodanig herkenbaar moeten zijn, terwijl de kopieën van Gruppo Mondiale zowel de handtekening van Rodin droegen, als de markeringen van de oorspronkelijke gieterij.
[6] bron: Art and Artifice 11 maart 2014
alle artikelen