Al langer leeft bij mij het idee dat de 19e eeuwse moraal in onze samenleving weer terrein wint. Wellicht volgens menigeen een logische reactie op de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw waar het seks, liefde en drugs betrof en de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw waarin voor velen de hegemonie van het absolute eigenbelang enig leidend beginsel was. Wellicht is op een tendens een reactie nodig: reactie zelf kunnen doorslaan: de jaren zestig/ zeventig op de benauwde jaren vijftig. Al kan je van mening verschillen of de moraal van de jaren zestig en zeventig was doorgeslagen. De uitspraak van een Engelse rechter (de Engelse bovenklasse is vanzelfsprekend bastion en hoeder van goed en kwaad) belooft niet veel goeds.
De werken van de voor sexueel misbruik van kinderen veroordeelde Engelse kunstenaar Graham Ovenden moeten volgens de rechter vernietigd worden. De reden is dat de werken onzedelijk zijn, vanwege de leeftijd van de modellen, de naaktheid en hun ‘volwassen’ houding. De rechter gaf aan dat zij geen kunstkenner was en dat ze ook niet gaf om historisch belang of historische waarde. De rechter oordeelde slechts op basis van “aanvaarde standaard van zedelijkheid”. Een standaard, zo voegde zich er nog aan toe, die vandaag de dag geldt: de standaard van vandaag.
De rechter oordeelde echter niet alleen dat de werken van Ovenden vernietigd moeten worden, maar ook werken van anderen in zijn collectie. Werken die de standaard van zedelijkheid niet konden doorstaan, daaronder veertig foto’s uit de jaren 1860 – 1870 van de Franse dichter Louys en de Duitse fotograaf Pluschow. Deze foto’s, afbeeldingen van naakte kinderen, waren door Ovenden gekocht op een veiling van Sotheby’s in – inderdaad – de jaren zeventig van de vorige eeuw.
In The Spectator is de uitspraak al vergeleken met de vernietiging van cultuur door IS en middeleeuws genoemd. Rechter Roscoe is vergeleken met Torquemada, de beruchte groot-inquisiteur. Zelf moest ik denken aan de leer van de entartete Kunst nog niet zo heel lang geleden gepraktiseerd door de Nazis.
Zoals The Spectator schrijft: er is zo veel fout met deze uitspraak, dat je niet weet waar te beginnen. De rechter kon geen onderscheid maken tussen de kunst en de (persoon van de) kunstenaar. En voorlopig staat de uitspraak: prachtige 19e eeuwse foto’s en 20e eeuwse schilderwerken worden mogelijk (hoger beroep lijkt nog mogelijk) voor altijd vernietigd.
O tempora, o mores! Ik word dagelijks benauwder vanwege een drukkende maatschappij.
Deze uitspraak roept vragen op: hoe oud was David toen hij werd gebeeldhouwd door Michelangelo? Moet de David vernietigd worden, of kunnen we volstaan met hem een broek aandoen?
Foto 1: Pluschow (Bron)
Foto 2: fotograaf onbekend (Bron)
alle artikelen